Kuchnia cypryjska

Cypryjczycy, podobnie jak wszystkie narody śródziemnomorskie kochają dobre jedzenie i lubią celebrować posiłki. Tak więc nie dziwi nas fakt, że ich kuchnia jest kolorowa i różnorodna. Spożywanie obiadu lub kolacji to doskonała okazja do spotkania się i rozmowy z najbliższymi a przede wszystkim wspólnego spędzenia miło czasu. Niewątpliwie kuchnia na Cyprze różni się od greckiej, jednak w cypryjskim menu możemy natrafić na wiele dań, których smak kojarzy nam się z Grecją. Potrawy z Cypru mają swoje korzenie także jeśli chodzi o kuchnie arabską. Kuchnia cypryjska inspirowana również była wpływami tureckimi, orientalnymi oraz angielskimi.

Kawa po cypryjsku

Kawa po cypryjsku czyli inaczej „mała czarna” zaparzana w metalowym (miedzianym lub mosiężnym) tygielku, zwanym briki (μπρίκι). Słodzenie kawy następuje w trakcie parzenia poprzez dosypanie cukru do tygielka. Kawa ta jest łudząco podobna do kawy po turecku, ale nie powinno to nikogo dziwić skoro tureckie wpływy są dosyć wyraźne na Cyprze. Różnica polega jedynie na tym, że pijemy ja na wyspie Afrodyty, czyli w innej scenerii. Cypryjczycy nie są zwolennikami ekspresów ciśnieniowych czy kawy z dużą ilością mleka, która zmienia czarny aromatyczny napój w latte czy macchiato. Kawa przygotowana po cypryjsku serwowana jest zazwyczaj w filiżance wraz ze szklanką wody, która ma ukoić nasze pragnienie w upalne dni. Tradycyjna cypryjska kawa fantastycznie komponuje się z tradycyjnymi słodyczami w postaci kolorowych galaretek (delights) czy bakalii zatopionych w gęstym soku winogronowym.

Tradycyjna kawa po cypryjsku

Zakąski

Jednym ze składników kuchni cypryjskiej, który króluje na Cyprze jest lokalny ser halloumi produkowany z mleka owczego lub mieszanki mleka owczego, koziego i krowiego. Zwykle serwuje się go jako przekąskę. Dania na Cyprze są stosownie przyprawione, ale nie należą do bardzo ostrych. Również nie można powiedzieć o nich, że są zbyt tłuste.

Grillowany ser halloumi z warzywami

Przykładowe zakąski na Cyprze:

* halloumi – ser owczy o smaku mięty pieczony na ruszcie
* eliotti – placek chlebowy zwijany z oliwkami
* houmos – purée z ciecierzycy, oliwy, pietruszki i czosnku
* yemista – pomidory i papryki nadziewane ryżem, mielonym mięsem i ziołami
* loukanika – wędzone kiełbaski
* mezzé – potrawa z szeregu dań, serwowana w małych porcjach
* karaoli yahni – drobne ślimaki duszone w sosie pomidorowym
* pita – placek chlebowy
* tahini – sos z ziaren sezamu, oliwy, soku cytrynowego i czosnku
* taramosalata – ikra ryb łososiowatych zmieszana z ziemniakami i jogurtem

Dania główne

Co niektórych może zaskoczyć to, że pomimo położenia Cypru na morzu, w tutejszej kuchni nie znajdziemy wielu ryb ani owoców morza, ponieważ wody otaczające wyspę uchodzą za dość ubogie w ławice i wyraźnie przełowione. Dlatego też, wiele gatunków ryb sprowadzanych jest w postaci mrożonki. Tak więc potrawy z ryb na Cyprze to np. smażone w głębokim oleju małe rybki oraz krążki z mątwy. Wybierając się na urlop do miejscowości wypoczynkowej, niezwykle trudno jest trafić na prawdziwą cypryjską restaurację, ponieważ ich menu dopasowane jest do turysty a serwowane są w nich dania kuchni międzynarodowej. Przykładowo posiłek na wyspie Afrodyty może składać się z usmażonych warzyw, pilawu z razowej mąki lub fasoli w sosie. Jednak według turystów taki rodzaj dania może być uważany za przystawkę do dania głównego.

Souvla

Przykładowe dania główne na Cyprze to:

* afelia – wieprzowina zamarynowana w czerwonym winie, z dodatkiem kolendry, kminku, papryki i cynamonu, a następnie pieczona w glinianym piecu,
* dolmades – ryż z mielonym mięsem w liściach winogron,
* hiromeri – peklowane mięso kozie,
* kleftiko – flagowe danie Cypryjczyków. Główny jego składnik stanowi jagnięcina. Mięso pieczone jest we własnym sosie w tradycyjnym piecu nazywanym ofton. Najpopularniejszymi do niego dodatkami są: ziemniaki, marchewka, cebula, fasola szparagowa i pomidor. Kleftiko spożywane jest oczywiście na gorąco.
* souvla to popularne cypryjskie danie sporządzane z dużych kawałków mięsa, pieczonych na długim szpikulcu nad węglem. Tradycyjnie do souvla wykorzystuje się karkówkę i łopatkę jagnięcą lub wieprzową, a całość opieka się na cypryjskim grillu zwanym foukou. W wersjach alternatywnych pojawia się także mięso z kurczaka.
* avgolemono – to zupa przyrządzona na bazie jajek i soku z cytryny. Zupa ta uważana jest za bardzo zdrową i pożywną, podawana jest w czasie przeziębień i… kaca.
* trahana: zupa na bazie mleka i zboża. Zupa ta popularna jest również w Armenii, Bułgarii, Albanii, Bośni, Serbii, Iranie i Iraku, a także w Egipcie. Tradycyjnie przyrządzało się się ją ze sfermentowanego mleka, jogurtu, gotowanego z ziarnami różnych zbóż. Przechowywana była w postaci wilgotnej pasty lub wysuszonej i pokruszonej. W zależności od regionu można ją wzbogacić różnymi dodatkami jak np. kiszonymi warzywami (w Turcji). Na bazie pasty trahana do dzisiaj gotuje się pożywną zupę we wszystkich wyżej wymienionych krajach. Różnice dotyczą głównie tylko sposobu przyprawiania.
* koupes – kulki z ciasta z grubo przemielonej pszenicy, faszerowane mieloną wieprzowiną lub wołowiną z cebulą, pietruszką i przyprawami,
* paidakia – kotlety baranie,
* ressi – danie z rozdrobnionego mięsa i pszenicy (potrawa weselna),
* moussakas, czyli po prostu musaka, to danie również popularne w Grecji. Jest to zapiekanka przyrządzana z ziemniaków, bakłażanów, mielonego mięsa wołowego lub jagnięcego i sera. Danie doprawiane jest sosem beszamelowym.
* Będąc na Cyprze warto też zdegustować gęsty gulasz wieprzowy, wołowy lub z królika. Gulasz przyprawiany jest dodatkami takimi, jak: pomidory, cebula, kminek oraz cynamon.

Napoje alkoholowe

Cypryjczycy uwielbiają cypryjskie wino, które piją w dużych ilościach oraz piwo (lokalne marki to: Keo i Carlsberg). Dużą popularnością cieszy się też tutejsza doskonała brandy. Przeważnie rozcieńcza się ją wodą, doprawia sokiem z limonki i kropli angostury (gorzkiej wódki o mocy 48% i czerwonobrązowej barwie), by powstała brandy sour, doskonały aperitif. Warta polecenia jest też tutejsza sherry, a najbardziej cenioną marką jest Emva Cream. Cypryjczycy rozsmakowują się także w likierze pomarańczowym Filfar, który przypomina Grand Marnier.

Popularne cypryjskie trunki to:

* cypryjskie brandy – na jego podstawie przyrządza się m.in. drink brandy sour: 1/4 l brandy, 1/4 l syropu cytrynowego, 2-3 krople angostury i woda sodowa,
* filfar – gęsty słodko-gorzki likier pomarańczowy,
* mosphilo – likier z jagód głogu,
* zivania – cypryjski spirytus gronowy (alkohol typu grappa).

Do najchętniej kupowanych przez turystów alkoholi zaliczyć można wódkę ouzo (uzo). Jest to mocna anyżówka, którą Cypryjczycy zagryzają ogórkiem. Wódka ta idealnie pasuje do posiłku, ponieważ wspomaga trawienie.

Wina

Nie można przeoczyć wyśmienitego trunku, jakim jest cypryjskie wino. Historia tego napoju bogów sięga 2000 lat, zachwalał je Homer, sławili egipscy faraonowie. Obecnie produkcja wina jest jednym z głównych źródeł dochodu mieszkańców Cypru. Na wyspie możemy naliczyć około 40 gatunków wina.
Głównymi producentami wina są: SOSAP, KEO, LOEL oraz ETKO. Ich wytwórnie ulokowane są w Limassol oraz Pafos.

Do najbardziej znanych marek zalicza się wina:
ETKO, Agios Amrosios, Sterna, Monte Royia, Tsiakkas, Fikardos, Commandaria,
Do najsmaczniejszych należą: Commandaria, Arsinoë oraz Palomino, Bellapais, Afrodhite, White Lady, Othello, White Lady.
Największy importer cypryjskich win to Wielka Brytania.
Każdego roku w Limassol możemy uczestniczyć w festiwalu wina.

Desery

Cypryjskie desery charakteryzują się intesywną słodyczą i różnorodnością. Za prawdziwy przysmak uważa się bakławę (baklavas), która występuje również na Bałkanach oraz w Turcji.
Na Cyprze zetkniemy się również z innymi słodkimi przysmakami.

Baklava

Przykładowe desery na Cyprze to:

* baklavas – ciasto francuskie przekładane miodem i orzechami,
* bourekia – paszteciki nadziewane twarogiem zmieszanym z miodem,
* flaounes – ciastka wielkanocne oblewane serem z jajkiem i posypane rodzynkami,
* kolokotes – trójkątne pierożki nadziewane dynią, rodzynkami i rozdrobnionymi ziarnami pszenicy,
* loukomi (Cyprus Delights) – to słodka owocowa galaretka oprószona cukrem pudrem, z zanurzonymi w niej bakaliami. Galaretka powstaje z cukru, skrobi i wody z dodatkiem soku owocowego. W tym przysmaku specjalizuje się region Pafos.
* kouppes – smażone krokiety z cebulą i słodką masą bakaliową, doprawiane przyprawami korzennymi,
* palouze – to galaretka ze soku z winogron posypana bakaliami podawana na ciepło,
* kiefterka – ma ten sam skład co palouze, tyle, że po przestygnięciu kroi się galaretkę na małe prostokąty (2-4 cm).
* soutzoukous (soutjouko) – przypominają długie woskowe świeczki. Są to migdały (orzechy) oblane gronową melasą, wodą różaną i nawleczone na nitkę.
Soutzoukos i kiefterka stworzą doskonałą kompozycję smakową w połączeniu z lampką sławetnego cypryjskiego alkoholu –Zivania.

Poniżej znajduje się film, w którym możemy bliżej się zapoznać z wyglądem i posłuchać opinii na temat cypryjskich słodyczy:

Dla smakoszy cypryjskich słodyczy mamy dobrą wiadomość – co roku październiku w miejscowości Arsos (dystrykt Limassol) odbywa się specjalny festiwal poświęcony cypryjskim słodkościom, Festival of Palouzze.